Bạn cho điều đó là tự nhiên phải không? Vậy thì tại sao bạn lại ngạc nhiên khi tôi bảo rằng mỗi ngày trung bình bỏ ra một giờ luyên trí, sẽ làm cho óc bạn hoạt động hăng hái lên luôn luôn? Bỏ qua lời tôi là bỏ qua lời khuyên quý báu nhất đấy. Và cả khi ta thấy nhiệm vụ quá sức ta, ta phải chịu thua, mà ta vẫn nghĩ rằng nếu bắt sức ta làm thêm được cái gì nữa thì ta ít bất mãn hơn.
Hễ làm không đổ mồ hôi thì nó không bằng lòng. Nó có thể phản bạn và làm bạn lạc lối đấy. Phải học tập một cái gì đó lâu dài.
Không yêu văn chương không phải là một tội, cũng không phải là dấu hiệu của sự ngu dốt. Có một tiểu thuyết Anh, do một nữ sĩ viết, vô cùng hay hơn hết thảy những tiểu thuyết của George Eliot Brontes, cả của Jane Austen, mà có lẽ bạn chưa đọc. Bạn biết rằng ít nhất cũng có được nửa giờ yên ổn.
Một người có thể muốn tới thành La Mecque (Đất thánh của những người theo Hồi giáo). Tôi chỉ có thể xét một trường hợp thôi và trường hợp đó không thể là trường hợp trung bình, vì không có trường hợp nào là trường hợp trung bình, cũng như không có người nào là người trung bình. Tôi sợ những lời khuyên của tôi có giọng dạy đời và đường đột quá.
Nếu tuổi xuân của bạn còn dồi dào, năng lực còn thừa thãi mà lại hăng hái muốn gắng sức, thì tôi không do dự gì mà khuyên bạn: "Cứ làm đi, hết ngày này qua ngày khác đừng nghỉ ngày nào". y không đáng được tiếp tế thời gian, phải khoá công tơ lại cắt thời gian của y đi". Đó là tôi mới kể tên những cuốn nên đọc trong bước đầu để tìm hiểu nghệ thuật thôi.
Nhưng dù giàu đến bậc nào, bạn cũng không thể mua lấy được một phút. Còn nhiều cuốn nổi danh hơn nữa. Từ sở về nhà bạn có cảm tưởng mệt nhọc đó (ý muốn nói ở sở ra, bạn không thấy mệt nhọc gì cả và bạn mệt không phải vì việc làm mà vì tưởng tượng).
Điều thứ nhì là phải vừa đọc vừa suy nghĩ. Và bạn sẽ bỏ được thói quen cứ 11 giờ 15 là tự nhủ: "Tới lúc sửa soạn đi ngủ rồi". Chắc các bạn nói "Ông ấy muốn thuyết mình cách sống 24 giờ một ngày? Thì mình vẫn sống 24 giờ một ngày, có khó khăn gì đâu? Mình làm được hết thảy những việc muốn làm, lại còn dư thì giờ để dự các cuộc thi do các tờ báo tổ chức nữa.
Sau nầy, có dịp, tôi sẽ nói về văn chương. Năm sau, giờ sau, ngày sau luôn sẵn sàng đợi ta. Bạn lựa một thời đại hoặc một đầu đề, hoặc một tác giả thôi.
Điều thứ nhì là phải vừa đọc vừa suy nghĩ. Người ta bắt đầu đi ngủ 40 phút trước khi lên giường, là người chán ngán đời sống; nghĩa là người đó không sống nữa. Tôi hoàn toàn tin chắc rằng phần đông người ta thiếu suy nghĩ hơn là thiếu cái gì khác.
Hạnh phúc của bạn - cái vật quý ta cố nắm chặt mà nó vãn cứ thoát được ấy - cũng tuỳ thuộc vấn đề đó. Hỡi người đời, anh phải tự biết anh. Tôi nhắc nhở rằng cần phải hy sinh và có một quyết tâm vĩ đại mới được.