Người cho nhân loại một năng lực sáng tạo để kéo dài nhân loại thế Người. Nhiều cơ quan liên đới ảnh hưởng nhau và cũng nẩy nở một trật. Cha mẹ khi dốt tâm lý họ thì chưởi đánh họ một ngày không biết mấy chục lần.
Vì có căn tạng tính dục như vậy nên bạn trai lúc gặp bạn gái nhan sắc hay khi bàn chuyện với người yêu hay có cái ngó dài đắm đuối, hay tỏ ra những thái độ âu yếm. Bị bịnh, bị sa thải, không có phương thế chơi, bị cấm chơi thì họ ở ngoài cuộc chơi ngó láo láo vậy. Cậu trai nào có dáng điệu thiếu nữ thì họ mê như người ta mê đ àn bà và một khi họ cam kết xây đời bằng hữu keo sơn nơi kẻ ấy rồi thì họ bắt đầu hết yêu kẻ ấy ngay và bắt đầu yêu cậu trai khác.
Hai tâm hồn khác phái mới yêu nhau, thường người trai thiên về xác thịt. Có nhiều vấn đề không ăn thua đến óc xã hội, việc tổ chức chánh quyền, cải tạo phong tục, canh tân xứ sở, họ vẫn bàn leo qua, ra đề nữa, nói không ra đâu mà cứ nói. Hoa tàn mà lại thêm tươi, Trăng tàn mà lại hơn mười rằm xưa.
Bảo xong, họ ngồi xuống thụ giáo tiếp. đã chê mắng tôi là gàn dỡ, quê mùa không biết tán tỉnh, không biết làm cho đời mình hết cô đơn. Bạn trai không thoát khỏi định luật ngàn đời nầy.
Còn bạn nói nếu không tổ chức xã hội, cải tổ chánh trị, giáo luyện thanh niên theo chương trình của bạn thì sẽ hỏng và lắm lúc bạn cảm thấy bạn là tối cần cho mọi người. Nhưng có ít ý thức tình phụ tử. Tại sao một bà mẹ khi nghe con hỏi tại đâu có nó, khi biết nó sớm muộn cũng tìm biết coi tại đâu có em nó và nó sẽ hỏi những người khả nghi dạy bậy cho nó mà không khôn ngoan cắt nghĩa cho nó những đại cương của huyền nhiệm sự sống.
Biết, nhưng sự âu yếm nầy có bản chất xác thịt ẩn tàng bên trong. Qua những nhận xét trên, bây giờ bạn chắc sẽ thản nhiên trước những sự nổi dậy của xác thịt làm xáo trộn tâm hồn bạn lúc dậy thì. Mẹ đau khổ gần rơi lệ đưa con ra đời.
Hay lòng họ đã úng đã ung từ lâu bây giờ trong câu chuyện dùng mánh lới cáo già hâm lại để nhử mình. Họ không thấy nổi manh tâm của bạn trai nhất là khi gặp đau khổ. Họ tìm đủ cách để cắt nghĩa tốt các khuyết điểm.
Lên mười bảy nghe lòng rạo rực: bạn có ái tình qua hai mươi mấy tuổi bạn được cha mẹ hội ý lo cho bạn một người bạn trăm năm. Phải biết nương chiều họ các điểm nầy rồi êm dịu chỉ cho họ những khuyết điểm như quá lạnh nhạt với gia đình, như lố bịch, v. Họ kỳ dị cách tự nhiên.
Nói vậy tôi không có ý nói nam thanh nào cũng trống trải đâu. Song dù muốn dù không họ tự nhiên mộng. Họ đang ăn mà nghe thứ thư nầy, thì lu láo cho rồi bữa để đọc.
Một tâm tình thường làm thắm thía nội tâm họ là tủi phận. Tiên ngữ kẻ làm lớn phải theo là không chịu phục vụ mà phục vụ Non ministrari sed ministrare. Có lần tôi hỏi một số ý kiến nữ sinh sao lúc bạn trai hò hét um sùm chúng cháu điềm tĩnh quá.