Mỗi ý nghĩ, mỗi cảm xúc xảy đến trong bạn thường giả vờ với bạn rằng cảm xúc, hay ý tưởng đó là một điều gì cực kỳ quan trọng đối với bạn. Bằng nhận thức sâu sắc rằng bạn chính là ý thức, là sự nhận biết trong đó mọi hiện tượng trong đời sống được phát sinh, thì bạn sẽ thoát ra khỏi sự phụ thuộc vào mọi hiện tượng của đời sống và thoát ra khỏi nỗ lực đi tìm một nhân cách cho chính mình qua những tình huống sống, nơi chốn và hoàn cảnh sống của bạn. Thiên nhiên hiện hữu trong một trạng thái im lắng tinh khiết trước khi suy tư phát sinh.
Mà đó chính là sự phát sinh của sự chú tâm một cách cảnh giác, đó là không gian của sự hiện hữu trong đó từng lời nói được tiếp nhận. Sự chú tâm này làm tan vỡ những biên giới được tạo ra bởi những suy tư, và khái niệm của bạn, từ đó bạn nhận thức rằng không một thứ gì có thể tự mình mà tồn tại được. Kinh Thánh có câu: “Thượng Đế đã sáng tạo ra thế giới và Ngài đã cảm thấy rất hài lòng với những thứ mà Ngài đã tạo dựng nên”.
Nhờ bạn mà thiên nhiên nhận ra được vẻ đẹp và sự thiêng liêng của chính nó. Khi bạn chú tâm đến sự yên lặng, ngay lập tức có một trạng thái cảnh giác nhưng rất im lắng ở nội tâm. Cái gì ở trong bạn đang nhận ra cảm xúc này?
Bạn luôn sống cho tương lai, và ngay cả khi bạn đạt được mục tiêu của mình, bạn vẫn không cảm thấy hài lòng, hay cùng lắm thì sự hài lòng ấy cũng chóng phôi pha. Hầu như không còn khổ đau tâm lý nào còn sót lại ở trong họ. Suy tư luôn giảm thiểu thiên nhiên, biến nó thành một món hàng để trao đổi, làm lợi, hay để tích luỹ kiến thức.
(40) Tâm: Khả năng nhận biết, không hình tướng ở trong ta. Chiều không gian không có hình thể ấy của nhận thức thuần khiết được phát sinh từ bên trong bạn, thay thế cho thói quen của bạn thích tự đồng hoá mình (6) với những biểu hiện bên ngoài của hình tướng. Họ đã buông bỏ hết, do đó con người, “cái Tôi” được tạo dựng nên bởi trí năng, đã không còn nữa.
Cái Tôi luôn luôn cảm thấy bất toàn và mong manh. Vừa Trần Nhân Tông vừa làm vua, vừa biết thực tập Thiền. Có gì khó khăn đâu khi bạn phải chấp nhận điều này.
Khi bạn nhận thức rằng mình chính là cái Tâm đó, thì bạn sẽ nhận ra mình trong tất cả. Chân lý vượt lên trên tất cả những gì trí năng bạn có thể hình dung, lĩnh hội được. Lặng ngắm thiên nhiên có thể giúp cho bạn thoát ra khỏi cái “Tôi” đó, phần tử đã tạo nên vô vàn khổ đau và hệ luỵ cho bạn.
Khi nào có một sự mất mát lớn xảy ra cho bạn – như là mất tài sản, mất nhà, mất đi một quan hệ thân thiết, hay bị mất danh dự, mất việc, hay mất đi khả năng bình thường trong cơ thể bạn - sẽ có một cái gì đó ở trong bạn bị chết đi. Dĩ nhiên, trong mỗi quan hệ, điều tối hậu mà bạn cần nhớ là sẽ chẳng bao giờ có ai khác cả, ngoài chính bạn (67). Có gì khó khăn đâu khi bạn phải chấp nhận điều này.
Ngay cả khi sự trách móc là hoàn toàn “xác đáng”, bạn vẫn tạo ra một xác minh cho chính mình như là một ngục tù mà những thanh xà lim được làm nên bởi những ý nghĩ lưu chuyển ở trong đầu bạn. Bạn khoẻ mạnh hay ốm đau cũng là điều quan trọng, có học thức hay không học thức; bạn giàu hay nghèo là một điều quan trọng, - điều này chắc chắn giúp bạn thay đổi cuộc đời mình. Cả hai thái cực này đều che mờ một sự thực là: an nhiên tự tại, là một thứ bạn không thể thâu tóm hoặc đánh mất được (45).
Cho nên chữ “tạm biệt”, trong nhiều văn hoá khác nhau, thường được nói là “hẹn gặp lại”. Sự chú tâm giúp cho chủ thể và đối tượng (18) hoà với nhau trong một trường ý thức thống nhất. Chỉ khi nào bạn thực sự trong lắng ở bên trong thì bạn mới tiếp xúc được với thế giới im lắng của đất đá, cỏ cây và muông thú.