Viễn cảnh hạnh phúc đời sau khó ảnh hưởng được họ khi tâm hồn họ nặng như đeo chì. Những con người cùng họ, máu, kể cả cha mẹ, họ bớt coi là những đối tượng của tình yêu. Và bạn ngạc nhiên ư? Không có gì lạ cả.
Nhiều bạn trai cótính mủ mỉ, cau có, để hiện lên gương mặt nhăn đ ùm, xanh lét, cái tính mà các nhà tâm lý học gọi làtính bịnh. Nhứt là vì trong vòng hai thế kỷ chót, người ta quá lạm dụng lòng hăng say của tuổi trẻ, tình yêu cuồng nhiệt cùng chí hy sinh dời non lấp biển của nó nên ta thấy có vô số thanh niên điên cuồng sống trong sự hứa hẹn mờ ảo và hư hỏng cuộc đời khi thấy các mộng của mình hoặc héo đi hoặc vẫn còn là mộng. Tình yêu của những kẻ mắc tật không khác ái tình của người lành mạnh.
Một đacëtính của lương tâm bạn trai là dứt khoát. Rồi đến vai trò của lương tâm: tài năng nầy bắt buộc ráo riết người đàn ông một khi nhúng tay vào công việc xây dựng gia đình, biểu lộ tình yêu trong việc tính giao không thể để một mình đàn bà gánh trách nhiệm gia thất. Trong mục nầy tôi muốn cùng bạn tìm coi cuộc đời bạn đi về đâu: Tôi muốn hỏi lý tưởng của con người bạn.
Người ngon ngọt lại hiểm độc. Tư tưởng nầy cao siêu quá, tôi không dám xin bạn thực hành. Một điều không ai chối cãi được là ở đại học trong bất cứ quốc gia nào, nam sinh viên bao giờ cũng đông hơn nữ sinh viên.
Có biết bao nhiêu trường hợp, người lớn tưởng bạn trai thiếu niên có mắt mà không thấy. Khi cõi lòng gờn gợn sóng yêu, bạn trai tự nhiên thích văn nghệ, hiểu cách riêng, ca nhạc thi thơ. Họ không giản lược, hời hợt đâu mà họ đơn sơ hiểu theo nghĩa triết lý.
Ngay ở thời cổ mà Cicéron viết: Không có ai khiêu vũ mà không say túy lúy hay điên cuồng. Tình mẫu tử ứa trào trong những cái đút cơm, lau mồ hôi hay những nét hôn trong sạch. Còn quên thì có kẻ sẵn sàng lắm.
Thế mà oái ăm, có nhiều bà vợ không coi thái độ nhịn của chồng là vì trọng danh dự mà tưởng là dễ ăn hiếp, đem lối ăn nói hổ cái ra xử tệ với chồng. Song nếu muốn thỏa mãn hoàn toàn, họ phải thanh hóa tình yêu của họ. Còn thực lượng của họ phải kính trọng vì nhờ ăn ngủ họ mới đủ điều kiện để họ trưởng thành về thể xác.
Kẻ thì đi sửa tướng cho oai bằng cách ưỡn ngực. Rồi khi quên, họ trở lại sống con người nguyên thủy của mình. Họ tưởng người yêu có tâm trạng y như của họ.
Nay họ hớt trọc, rất trọc như một gáo dừa. Một thiểu số bạn trai không hơn gì bạn gái. Ngoài những nét tâm lý đại cương ai là người nam đều có, mỗi bạn trai có những khía cạnh tâm lý cá biệt: tất cả làm nên cátính của một người.
Một cách không đáng trách, họ thường mang những tật xấu do hoàn cảnh tạo nên. Nếu không ai thẳng thắng khôn ngoan giúp sửa, nó cũng làm cho bạn trai sau nầy trên lãnh vực văn học, kinh tế, chánh trị, quân sự, nghệ thuật ưa tạo ra những chuyện quái lạ chỉ làm hại cho danh tiếng của họ và cho xã hội thôi. Viết về tâm lý nhiều hạng bạn trai, tôi không thể quên một số không nhỏ bạn trai xấu hổ phải lôi kiếp đời nghèo khổ, làm thuê, ở đợ, đi xin, sống trong điều kiện vật chất mọi bề túng thiếu.