Không sa vào thói quen xấu hoặc tỏ ra buồn chán vì những người này luôn tranh thủ tích lũy những kinh nghiệm mới. Sự tự tin không phải là kết quả từ những tác động đơn lẻ ngẫu nhiên của suy nghĩ lạc quan mà lòng tự tin được hình thành qua quyết tân rèn luyện, được củng cố và cuối cùng trở thành một lối sống. Rõ ràng khi nhìn nhận lại danh sách những điều mình đã liệt kê ra, chúng ta có thể thấy rõ một ngày mình phàn nàn rất nhiều lần và hầu hết là phàn nàn về những chuyện vụn vặt, không đáng, không đâu vào đâu.
Khi đó, chúng ta bắt đầu đánh giá người khác toàn diện hơn. Hoàn cảnh của Frankl còn tệ hơn tôi nhiều. Nó buộc chúng ta hoặc sẽ phải từ bỏ hoặc phải quyết tâm hơn nữa và nỗ lực không ngừng.
Và có lẽ chính sự hài hước là phương cách hữu hiệu nhất giúp chúng ta giữ cho tinh thần không bị nghiền nát dưới áp lực của cuộc sống khắc nghiệt. Đó là cuộc chiến đấu không kém phần dũng cảm so với bất kỳ cuộc chiến đấu nào. Điều làm tôi ấn tượng nhất là người ta không chỉ viết về thành công mà viết cả về những thất bại vì không ai thành công mà trước đó chưa từng nếm mùi cay đắng của thất bại.
Chỉ là tìm được điều mà tôi đã từng mãi kiếm tìm, đó là sự bình yên trong tâm hồn và cảm nhận được giá trị của bản thân. Nhiều người, khi nghe nói từ này thường liên hệ đến những câu như Hãy chiến đấu và chiến thắng vì màu cờ sắc áo của Gipper, câu nói của huấn luyện viên bóng đá bầu dục huyền thoại Knute Rockne khi nói với các học trò của mình; hoặc Vince Lombardi lên tinh thần cho các cầu thủ đội Green Bay Packers rằng Ý chí chiến thắng là trên hết. Khi hình dung hành động của chúng ta càng rõ ràng và càng thường xuyên bao nhiêu thì khả năng thực hiện càng nhiều bấy nhiêu.
Mỗi người thành công mà tôi từng biết đều nói rằng, kỉ luật là chiếc chìa khóa vạn năng giúp mọi việc được hoàn tất. Và còn một bài học quý báu nhất, đó là: Thất bại sẽ giúp ta mạnh mẽ hơn. Nghĩ tới đó, tôi cũng cười.
Một thí dụ về điều này là câu chuyện về Barbara, một phụ nữ theo học lớp của tôi ở trường đại học. Trên đời này ít có điều gì có tác dụng mạnh mẽ hơn một sự khích lệ tích cực. Triết lý của Schweitzer chính là nền tảng mà những người thực sự mong muốn có được một cuộc sống hạnh phúc tin tưởng và hướng đến.
Khoảng 3 năm sau, tôi nhận được một bức thư có dấu bưu điện ở Vienne, nước Áo. Sau đây là những bài học hay nhất từ sự thất bại : Chúng ta có thể trở nên mạnh mẽ tại chính nơi bị đổ nát đó nếu chúng ta chọn cách rút ra bài học kinh nghiệm từ những sai lầm, tiếp tục nỗ lực.
Mọi lời nói của tôi lúc này đều không có ý nghĩa gì. Ông là một bác sĩ phẫu thuật, đã nhiều năm có công tìm kiếm phương pháp chữa bệnh tiểu đường. Điều làm tôi ấn tượng nhất là người ta không chỉ viết về thành công mà viết cả về những thất bại vì không ai thành công mà trước đó chưa từng nếm mùi cay đắng của thất bại.
Người thành công chẳng bao giờ dừng lại dù chỉ để tự hỏi liệu việc chúng ta đang làm có thực sự quan trọng nhất không. Ông nhận ra rằng có một điều mà trại tập trung không thể nào tước đi được đó là việc lựa chọn cho mình một thái độ sống, một ý chí đây cũng chính là điều có thể giữ vững khát vọng sống của ông, bất kể hoàn cảnh xấu đến thế nào. Tuy không có nhiều người biết đến, nhưng những thất bại của họ đã góp phần không nhỏ mang đến sự thành công trong những phát minh của họ.
Điều đó dường như quá hiển nhiên đến nỗi bạn không nhận ra một trong những chân lý đơn giản nhất là: Có mối quan hệ mật thiết giữa lòng tốt đúng nghĩa với sức khỏe và niềm hạnh phúc của chúng ta. Hãy tích cực Chúng ta không thể cảm nhận tốt về mình nếu suy nghĩ của chúng ta chỉ hướng đến những điều bi quan, tiêu cực. Không ai có cuộc sống là hoàn thiện và đúng hết cả.