Cha mẹ khi dốt tâm lý họ thì chưởi đánh họ một ngày không biết mấy chục lần. Đi chợ gặp cầu ngập gần trôi, qua xong họ xô cầu cho trôi luôn. Người bạn gái đồng niên tìm hiểu người, sự vật, hiện tượng căn cứ vào ích lợi, vẻ đẹp, thiện cảm hay ác cảm, toàn là những điều thuộc tình cảm, còn bạn trai tìm biết cái tại sao.
Họ hay đoán tài, đoán chí học sinh xuyên qua tướng mạo. Họ chẳng những có những ý trật đường rầy với đầu óc thiên hạ mà còn có những kiểu nói, những điệu bộ, nét mặt không mong gì tìm được ở ai. Tôi không nói vì hạng bạn trai nầy chỉ một số bị nhiễm gió độc của phong trào trụy lạc.
Họ tự nhiên có hồn quảng đại. Xét như vậy, dưới hiên gia đình, đối với xã hội thu hẹp mà thân yêu nhất , người nam có óc trách nhiệm sâu sắc. Nhiều thanh niên chịu ảnh hưởng của óc đánh giá con người bằng bằng cấp, nên lấy thi đậu làm lẽ sống.
Phần đông trong nam nhân lớn tuổi ai mà không nhớ có lúc hồi nhỏ,hồi thanh niên làm những chuyện kỳ dị bị kẻ lớn rầy la. Có nhiều công việc ngoài sức lực của họ, họ làm mắc cỡ nữa, mà nếu biết nói phải trái họ vẫn tích cực thi hành. Còn thầy rầy nặng họ thì ra khỏi lớp họ rảy dầu nhị thiên đường vào mắt, tắt đèn điện, đón ngã quẹo cho thầy vài bài học võ lực.
Họ thường ghét và tránh xa hạng nầy. Khi được khen thì đỏ mặt tía tai cười ngỏn ngoẻn. Đó là ta vô tình phá hoại xã hội mà tưởng là lo cho xã hội.
Không trễ muộn gì hết. Ngày xưa chế độ gia đình cứ trói buộc sự khai trí của bạn gái một phần nào, nên ở nhiều lĩnh vực trí thức họ vắng bóng. Bây giờ đối với các cơ quan ấy họ đâm ra hồ nghi những giáo điều, cắt nghĩa các tín lý, luân lý theo đầu óc non nớt của họ.
Họ tưởng người yêu có tâm trạng y như của họ. Mà bởi muốn sa đọa nên đánh trống lảng, tiếng lương tâm. Nó cọng lực với thinh lặng, phụ họa với buồn chán tấn công tâm hồn ta như một thứ rắn độc rút rỉa nội tâm ta.
Aùo xé trôn hai bên họ đã chán thì họ cho may bít bùng giống áo túi của các bà thôn quê. Một lương tâm lành mạnh được huấn luyện trong lò tôn giáo, như trong công giáo chẳng hạn, lúc thối tiền lộn, lấy dư của kẻ khác năm cắc bạc là lo âu, bối rối. Tại tài lôi cuốn? Tiền lòa con mắt? Cũng có.
Bạn trai nghe lòng mình chuyển động: có một luồn gió lạ về hướng tâm hồn họ. Trong tâm trí chưa quyết định trao thân đổi phận với ai nhưng đối với ai họ cũng muốn giao duyên. Còn Brizeux lúc đời đang lên có lần cao hứng nói: Tôi muốn làm César hay không làm gì hết.
Yêu bạn mình như một thần tượng duy nhất là lầm đường. Giê Su là gương ý chí số một trên trần gian. Trong xã hội có biết bao cuộc thất vọng cay độc, thần kín, không tiện tỏ bầy tâm sự về những mối tình éo le như vậy.