Ý thức niền thống khổ của con lúc banh da xẻ thịt đưa nó ra đời, mấy năm trường nhũ bộ và giáo dục. Bạn thấy lòng đơn giản của họ bị đánh cướp đi nhiều quá. Họ tưởng tượng người yêu đang ngồi viết với gương mặt kiều diễm.
Tránh điều ác là đại đảm chớ không phải bạc nhược như nhiều người lầm tưởng. Tôi thấy một nền giáo dục đóng cửa tù gây tai hại không ít. để gởi giá mồ hôi về nuôi con.
Vì đó họ không thích người lớn hay chỉ điều khôn lẽ dại cho họ. Tình cảm của họ mới ngả vế ái tình hơi hơi, nên họ chỉ viết bằng những tâm tưởng mới làm xao động tâm hồn xuân của họ. Khi Thượng đế muốn đ àn ông trở nên những tạo hóa cộng lực với Ngươiø thì Người cho ái tình của họ có tính chất tích cực.
Nhưng điều nầy rất khác với người mẹ là kẻ rót vào từng thớ thịt và tâm hồn của con, sinh lực và cả niềm khổ đau, vui sướng, lo âu, sầu buồn, tức giận v. Luật bắt chước phổ thông mà Gabriel de Tarde nói về đời sống xã hội, bạn trai áp dụng không ít. Họ làm gì? Lòng buồn vằn vặc.
Nhưng tâm honà đầy những khát vọng vĩ đại, bận rộn vì chí cả của họ nghe cần một cái gì êm dịu như tình mẫu tử, lời nói dịu hiền của chị ruột, bữa cơm dọn sẵn của chị dâu. Họ ưa cãi má để phá phách ngoài hè, nhưng má muốn trừ tật phá thì đem lá bùa nhát ông Kẹ. Cái câu cũ như trái đất của Juvénal có lý lắm: Tinh thần lành mạnh trong thân thể khỏe mạnh: mens sana in corpre sano.
Bắt họ ra trước công chúng nói vài tiếng: tim họ như muốn nhảy ra khỏi ngực. Trong mấy chương sau tôi sẽ bàn rộng về vấn đề này. Họ thâm độc khi oán thù.
Tiêu chuẩn bạn phải theo là cái gì không đưa đến toàn chân, toàn thiện, toàn mỹ, toàn phúc đều nhất định giả dối. Sự thánh thiện của lương tâm nên họ đầu hàng cuộc đời. Đứa bé trai có lần ăn khế ngọt hễ sau thấy khế là đòi ăn, tưởng khế nào cũng ngọt.
Mà đáng kiếp: có nhiều nữ sinh ngu si, say ánh lửa như con thiêu thân mà ra thân bạc mệnh. Họ hoạt động lung tung rồi hễ nằm yên cô độc một hồi thì ngáp. Họ không khinh người, nhưng thương hại kẻ không cấp bằng, tiếc sao lại có kẻ thất nghiệp, bực dọc người lớn không trị được hạ cấp, bất mãn sao người già hủ lậu, tủi nhục khi xã tắc đảo điên, phẫn uất khi cương thường đỗ nát.
Vì ái tình thúc đẩy, vì chưa biết dưới hường có gai nhọn, vì tưởng ở đời ai cũng tốt bụng như mình nên bạn gái ngây thơ dễ dàng tin tưởng bạn trai muốn phá hoại đời họ. Lối sống xã hội nhất là lối sống tâm hồn của hai phái khác nhau: bạn gái ưa tỷ mỷ, chi tiết, tình cảm tế nhị, bạn trai thích đại cương, bước lẹ từ ái tình sang nhục tình. Các nhà giáo dục hay lãnh đạo những tổ chức nam thanh sống chung nên rất mực khôn ngoan đề phòng các quái tật trên.
Chú ý hiểu theo nghĩa tâm lý học là tạo một thinh lặng trong tâm hồn, tập trung tinh thần, tập trung tinh thần vào vấn đề quan sát, suy nghĩ, hiểu biết hay giải quyết. Bạn đừng lấy làm lạ sao khi đã có một phái gọi là phái đẹp, một phái sở trường trang sức, sao bạn trai lắm lúc cẩu thả, mà thỉnh thoảng quá quan tâm đến sự trao diện thân hình. Nhưng phần đông họ nhượng bộ bạn trai về điểm nầy.