Chiến tranh chỉ làm nền cho cả hai câu chuyện, làm bối cảnh cho phần lớn cuộc đời nhân vật, còn bản thân câu chuyện mới là cái thu hút sự chú ý của chúng ta. Chúng tôi đã chỉ ra hai bước của đọc kiểm soát là đọc lướt và đọc sơ qua nắm ý chính. Điều chúng tôi muốn nhấn mạnh ở đây là đọc phân tích luôn luôn tích cực.
Một bài tóm tắt không bao giờ thay thế được quá trình đọc, nhưng nó có thể giúp bạn xác định xem mình có muốn, hay cần phải đọc một cuốn sách hay không. Sai lầm lớn nhất bạn có thể mắc phải khi áp dụng các quy tắc này là công nhận sự tồn tại của mối liên hệ 1-1 giữa các yếu tố ngôn ngữ và các yếu tố tư duy hoặc kiến thức. Bất đồng loại này cũng có thể giải quyết được bằng cách hướng dẫn để thu hẹp khoảng cách chênh lệch về kiến thức.
Hầu hết các khó khăn đó mang tính máy móc. Với mỗi trường hợp, ta thường nói đơn giản là mình thích loại sách đó mà không nói rõ hoặc không biết tại sao thích. Ở một chừng mực nào đó, tình trạng tương tự cũng xảy ra đối với sách triết học.
Lịch sử mô tả sự vật, sự việc đã tồn tại. Một thuật ngữ không phải là một từ, ít nhất cũng không phải một từ đơn thuần không có tính chất gì đặc biệt. Bốn luận điểm này có thể được tóm tắt như sau: Khi người đọc nói Tôi hiểu nhưng tôi không đồng ý, anh ta có thể trình bày với tác giả những ý kiến phê bình sau đây: (1) Ngài không có đủ thông tin; (2) Ngài đưa ra thông tin không chính xác; (3) Ngài trình bày không logic, lập luận của ngài không thuyết phục; (4) Quá trình phân tích của ngài chưa hoàn chỉnh.
Nhưng chúng tôi chưa đi vào trọng tâm của vấn đề khi chưa đưa ra một quy định đơn giản của việc đọc tích cực. Điều này giải thích tại sao các tác giả thường thay thế một từ đơn lẻ bằng một cụm từ khá chi tiết khi muốn diễn đạt dễ hiểu. Đó là ít mô tả về các thí nghiệm (thường chỉ nêu kết quả của các thí nghiệm) và ít các vấn đề toán học (trừ phi đó là những cuốn sách toán phổ thông).
Điểm khác biệt thứ hai bắt nguồn từ thực tế là những câu phức tạp thường biểu đạt nhiều hơn một nhận định. Tuy nhiên, chúng tôi có thể nêu một ví dụ về sự sai làm hiển nhiên trong tác phẩm Quân vương của Machiavelli dưới đây. Nó không thể chữa được hoàn toàn sự thiếu hiểu biết của bạn, cũng như không thể suy nghĩ hộ bạn.
Hoặc với sách lịch sử, nếu bạn muốn khám phá ra sự thật của quá khứ thì bạn phải đọc rất nhiều cuốn sách về thời kỳ đó thay vì chỉ đọc một quyển. Khi có sự bất đồng với tác giả, bạn cần có đủ ba điều kiện dưới đây để lập luận cho sự bất đồng của mình. Tóm lai, nghệ thuật đọc bao hàm tất cả các kỹ năng của nghệ thuật khám phá độc lập: sự sắc sảo trong quan sát, trí nhớ luôn hiện hữu, trí tưởng tưởng phong phú, và một trí tuệ được rèn luyện để phân tích và phản ánh.
Các quy tắc đó chia làm ba nhóm: Nhóm thứ nhất là các quy tắc cấu trúc, gồm các quy tắc khám phá ra tính thống nhất và cấu trúc toàn thể - bộ phận; Nhóm thứ hai là các quy tắc giải nghĩa, gồm các quy tắc về xác định và giải nghĩa của các thuật ngữ, nhận định, lý luận có trong sách; Nhóm thứ ba là các quy tắc phê phán gồm các quy tắc về phê bình học thuyết của tác giả. Bách khoa toàn thư có chứa các thông tin xác thực mà những độc giả giỏi muốn phám khá ngay từ khi bắt đầu tra cứu, nhưng người đọc cũng không nên thoả mãn khi mới tìm được những dữ kiện rời rạc. Trong một cuốn bách khoa toàn thư được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái, những mối liên hệ đó thường không rõ ràng.
Kinh nghiệm chung được sử dụng nhiều nhất khi đọc các tác phẩm hư cấu, tiếp đến là các tác phẩm triết học. Chỉ sau khi xác định được từng từ, chúng ta mới có thể tìm cách để hiểu chúng và cố gắng hết sức để hiểu ý nghĩa của chúng. Cuối cùng là về cách thức.
Bạn càng hiểu những dấu hiệu giúp phân biệt sách lý thuyết với sách thực hành bao nhiêu, bạn càng sử dụng chúng tốt bấy nhiêu. Xét trên một số khía cạnh chung, cả đọc kiểm soát và đọc phân tích đều có thể coi là sự đoán trước hoặc chuẩn bị cho việc đọc đồng chủ đề. Người ta đọc nó không phải như đọc một tác phẩm văn học mà là đọc lời của Thượng đế ban phát cho nhân loại.