Những cơ quan giáo dục có hai mặt giới, nếu khéo huấn luyện vẫn có kết quả khả quan. Những thắc mắc họ gặp trong cảnh sống gia đình, học đường, xã hội. Nhưng để được sáng tỏ hơn về nội tâm của bạn trai và để các nhận xét tâm lý trong các phần trước được có giá trị giáo dục, tôi viết thêm chương sau.
Nhiều bạn trai ở các trường trung học trường công cũng như tư bây giờ có học là bao nhiêu đâu. Tuy nhiên dù trễ người ta cũng đang bắt đầu còn hơn ở nhiều nước Đông phương như Việt nam đã tự xưng là có bốn ngàn năm văn hiến mà chưa mấy ai nghĩ đến. Nhưng hy vọng nào không có tính chất mộng.
Chúng giết tinh thần hơn là làm cho giải trí khỏe mạnh. Bạn hãy tập tách biệt lòng bạn yêu những vật phàm. Đối với bất cứ người nữ nào kể cả người yêu của mình, bạn trai hay có tướng diện tự cao.
Lúc còn non nớt về mặt nhận xét xã hội, họ tưởng hình ảnh giai nhân nó đúng tướng diện của con người xương thịt giai nhân. Ơû trên có chỗ tôi nói họ mơ mộng. Vô phước thay bạn gái nào trao thân đổi phận cho họ, đời hôn nhân sẽ là đời lên mốc.
Một bên xao xuyến về thân phận, càng chạy theo ham muốn vật chất càng thèm khát, càng thấy bất mãn, một bên sống nội tâm trầm tĩnh, yêu mến Thượng đế và nhân loại cách tha thiết và thỏa mãn về kiếp sống vì đã làm những việc thiện. Yêu bạn mình bằng tấm lòng vị tha, thành thực, lo xây hạnh phúc hiện thế và toàn phúc vĩnh cửu cho bạn. Vào buổi dậy thì được lôi cuốn bởi những mộng lớn về tương lai họ còn hiếu động hơn nữa.
Có người thiếu sự giáo luyện về đức khôn ngoan, hay lấy cái tương đối làm tuyệt đối. tính nầy bạn trai có không thua người cha trong gia đình. Vài bữa họ mặc áo sơ mi dài gần giống áo cà sa.
Đừng vì một vài khuyết điểm do bảntính mà kết án rằng họ lãnh đạm. Có lúc họ hăng hái, yêu đời lắm. Khi lương tâm bị coi thường thì ái tình chỉ còn là nhục tình và chỉ nhắm một mục đích là nhục lạc.
Chừng nỗi cọc, có kẻ xúi dục hay lòng tự ái bị chạm quá, thì bạn trai không nhịn ai đâu. Cũng có một số, mà là thiểu số, bạn trai không đổi tiếng. Cha nói cùng mẹ những lời âu yếm, mẹ có những cử chỉ tỏ tình nồng thắm với cha: tất cả họ cho là cha hú hí hay mẹ cút hà giỡn với họ.
Tạo hóa đã do sự khôn ngoan sắp đặt trước thiên chức làm cha của bạn trai bản năng nầy, tính dục. Một cách không đáng trách, họ thường mang những tật xấu do hoàn cảnh tạo nên. Nói họ ít thích tìm hiểu sâu xa, không có ý nói họ không biết binh vực những quyền lợi, như giành ăn, đòi mặc đồ tốt chẳng hạn.
Không biết tại sao khờ khạo thích những cửa lòng mở ra vô lý để rước bất cứ ai. Thánh Aucutinh đã hoan phí nữa đời mình trong trụy lạc, nhờ thánh sủng trở về chính lộ và làm đại thánh. Họ không có thói quen hay nói đúng hơn chưa chịu có thói quen đi sâu vào sự tìm hiểu cái hư cái thực.